|
| Kissi-voorouderbeeld |
|
|
Particulier
en/of Publiek
"Beelden die niet specifiek bedoeld zijn voor de
openbare ruimte, voor monumenten, voor herinneren aan belangrijke mensen
of staatslieden, kunnen we vaak 'particulier' opvatten: de betekenis die
ze genereren is (mogelijk) direct op onszelf van toepassing"
(Cursus 'Sculptuur en Filosofie' door Jeroen
Damen)
Rol in de openbare
ruimte
De oorspronkelijke Pomtan, zoals de Kissi-sculpturen worden genoemd,
werden in de tempel der overledenen in het midden van het dorp
geplaatst. Tot hen werd gebeden, zij waren de bemiddelaars bij het
opperwezen. Een rol die bijvoorbeeld de Maria-beelden in de Rooms
Katholieke Kerk vervullen. In de tempel konden meerdere Pomtans staan,
allemaal een andere voorouder voorstellend, zoals de Rooms-katholieke
kerk ook verschillende heiligen kent, die bekwaam werd geacht de functie
van bemiddelaar te vervullen. De aanbidder heeft in de openbare ruimte
een persoonlijke, particuliere band, met zijn/haar bemiddelaar. Soms
wordt die bemiddelaar ook specifieke krachten toegekend. De bede:
"Heilige Antonius, lieve vrind, maak dat ik mijn fiets weer terug
vind", is daar in de Rooms-katholieke cultuur een mooi voorbeeld
van.
De betekenis voor de
kunstenaar
De kunstenaar heeft vorm gegeven aan zijn gedachten over, zijn
herinneringen aan, of de verhalen die in het dorp de ronde doen over een
voorouder. Bij deze expressie zal het waarschijnlijk van belang zijn
geweest dat die karaktertrekken uitkomen die belangrijk zijn voor de rol
als bemiddelaar.
De betekenis voor de
'Westerse' aanschouwer
De betekenis die dit beeld voor "Westerse" ogen genereert
zal een geheel andere zijn. Primitieve kunst, waarbij waarschijnlijk de
Afrikaanse achtergrond wordt herkend aan de negroïde gelaatstrekken. De
trots en de noblesse, die op een krachtige manier zijn aangebracht,
zullen ook aanspreken. De kleine, iets hautaine, glimlach
zal misschien een glimlach ontlokken.
De betekenis voor
mij
Die trots en die noblesse, het hele majestieuze van dit beeld, zijn
voor mij een symbool van een ander Afrika. Niet het Afrika, dat we hier
eeuwig door de moderne media krijgen
voorgespiegeld, dat constant in nood verkeert, maar een continent dat
periodes van bloei op cultureel, economisch en politiek gebied heeft
gekend terwijl de "Westerse" wereld nog in de "donkere
middeleeuwen" leefde. Een continent met bijvoorbeeld een
universiteit zoals die in Tombouctou, waar duizenden studenten recht,
filosofie, religie en medicijnen studeerden op een niveau dat bij ons
onbekend was.
|
|
